مقدمه
سيستم عامل بدون شک مهمترين نرم افزار در کامپيوتر است . پس از
روشن کردن کامپيوتر اولين نرم افزاری که مشاهده می گردد سيستم عامل بوده و
آخرين نرم افزاری که قبل از خاموش کردن کامپيوتر مشاهده خواهد شد، نيز
سيستم عامل است . سيستم عامل نرم افزاری است که امکان اجرای تمامی برنامه
های کامپيوتری را فراهم می آورد. سيستم عامل با سازماندهی ، مديريت و کنترل
منابع سخت افزاری امکان استفاده بهينه و هدفمند آنها را فراهم می آورد.
سيتم عامل فلسفه بودن سخت افزار را بدرستی تفسير و در اين راستا امکانات
متعدد و ضروری جهت حيات ساير برنامه های کامپيوتری را فراهم می آورد.
تمام
کامپيوترها از سيستم عامل استفاده نمی نمايند. مثلا’ اجاق های مايکرويو
که در آشپزخانه استفاده شده دارای نوع خاصی از کامپيوتر بوده که از سيستم
عامل استفاده نمی نمايند. در اين نوع سيستم ها بدليل انجام عمليات محدود و
ساده، نيازی به وجود سيستم عامل نخواهد بود. اطلاعات ورودی و خروجی با
استفاده از دستگاههائی نظير صفحه کليد و نمايشگرهای LCD ، در اختيار سيستم
گذاشته می گردند. ماهيت عمليات انجام شده در يک اجاق گاز مايکروويو بسيار
محدود و مختصر است، بنابراين همواره يک برنامه در تمام حالات و اوقات
اجراء خواهد شد.
برای سيستم های کامپيوتری که دارای عملکردی بمراتب
پيچيده تر از اجاق گاز مايکروويو می باشند، بخدمت گرفتن يک سيستم عامل باعث
افزايش کارآئی سيستم و تسهيل در امر پياده سازی برنامه های کامپيوتری می
گردد. تمام کامپيوترهای شخصی دارای سيستم عامل می باشند. ويندوز يکی از
متداولترين سيستم های عامل است . يونيکس يکی ديگر از سيستم های عامل مهم در
اين زمينه است . صدها نوع سيستم عامل تاکنون با توجه به اهداف متفاوت
طراحی و عرضه شده است. سيستم های عامل مختص کامپيوترهای بزرگ، سيستم های
روبوتيک، سيستم های کنترلی بلادرنگ ، نمونه هائی در اين زمينه می باشند.
سيستم عامل با ساده ترين تحليل و بررسی دو عمليات اساسی را در کامپيوتر انجام می دهد :
–
مديريت منابع نرم افزاری و سخت افزاری يک سِستم کامپيوتری را برعهده
دارد. پردازنده ، حافظه، فضای ذخيره سازی نمونه هائی از منابع اشاره شده
می باشند .
– روشی پايدار و يکسان برای دستيابی و استفاده از سخت افزار
را بدو ن نياز از جزئيات عملکرد هر يک از سخت افزارهای موجود را برای
برنامه های کامپيوتری فراهم می نمايد
اولين وظيفه يک سيستم عامل،
مديريت منابع سخت افزاری و نرم افزاری است . برنامه های متفاوت برای
دستيابی به منابع سخت افزاری نظير: پردازنده ، حافظه، دستگاههای ورودی و
خروجی، حافطه های جانبی، در رقابتی سخت شرکت خواهند کرد. سيستم های عامل
بعنوان يک مدير عادل و مطمئن زمينه استفاده بهينه از منابع موجود را برای
هر يک از برنامه های کامپيوتری فراهم می نمايند.
وظيفه دوم يک سيستم
عامل ارائه يک رابط ( اينترفيس ) يکسان برای ساير برنامه های کامپيوتری است
. در اين حالت زمينه استفاده بيش از يک نوع کامپيوتر از سيستم عامل فراهم
شده و در صورت بروز تغييرات در سخت افزار سيستم های کامپيوتری نگرانی خاصی
از جهت اجرای برنامه وجود نخواهد داشت، چراکه سيستم عامل بعنوان ميانجی بين
برنامه های کامپيوتری و سخت افزار ايفای وظيفه کرده و مسئوليت مديريت
منابع سخت افزاری به وی سپرده شده است .برنامه نويسان کامپيوتر نيز با
استفاده از نقش سيستم عامل بعنوان يک ميانجی براحتی برنامه های خود را
طراحی و پياده سازی کرده و در رابطه با اجرای برنامه های نوشته شده بر روی
ساير کامپيوترهای مشابه نگرانی نخواهند داشت . ( حتی اگر ميزان حافظه
موجود در دو کامپيوتر مشابه نباشد ) . در صورتيکه سخت افزار يک کامپيوتر
بهبود و ارتقاء يابد، سيستم عامل اين تضمين را ايجاد خواهد کرد که برنامه
ها، در ادامه بدون بروز اشکال قادر به ادامه حيات وسرويس دهی خود باشند.
مسئوليت مديريت منابع سخت افزاری برعهده سيتم عامل خواهد بود نه برنامه های
کامپيوتری، بنابراين در زمان ارتقای سخت افزار يک کامپيوتر مسئوليت سيتستم
عامل در اين راستا اولويت خواهد داشت . ويندوز 98 يکی از بهترين نمونه ها
در اين زمينه است . سيستم عامل فوق بر روی سخت افزارهای متعدد توليد شده
توسط توليدکنندگان متفاوت اجراء می گردد. ويندوز 98 قادر به مديريت و
استفاده از هزاران نوع چاپگر ديسک و ساير تجهيزات جانبی است .
